Chú thích Vi hoàng hậu (Đường Trung Tông)

  1. ↑ Theo Cựu Đường thư cùng Tân Đường thư, do Vi thị đã bị phế truất.
  2. ↑ Do Đường Trung Tông bị mẹ là Võ Tắc Thiên phế truất, sau lại cho kế vị.
  3. ↑ Ba Thái tử trước đó: Lý Trung, Lý Hoằng và Lý Hiền đều bị Võ hậu phế truất, trong đó có hai người là con ruột của bà
  4. ↑ Tử Dương, Tứ Xuyên, Trung Quốc hiện nay
  5. ↑ Trú Mã Điếm, Hà Nam, Trung Quốc hiện nay
  6. ↑ Cựu Đường thư, quyển 51. Theo Tư trị thông giám, Vi Huyền Trinh được phong năm 684
  7. ↑ Tư trị thông giám, quyển 203
  8. ↑ Sau khi phong làm Thái tử, Lý Triết được đổi tên thành Lý Hiển
  9. ↑ Hồ Bắc, Trung Quốc hiện nay
  10. ↑ Quảng Tây, Trung Quốc hiện nay
  11. ↑ Cựu Đường thư, quyển 51, liệt truyện 1: 時中宗懼不自安，每聞制使至，惶恐欲自殺。后勸王曰：「禍福倚伏，何常之有？豈失一死，何遽如是也！」累年同艱危，情義甚篤。
  12. ↑ 《资治通鉴》：初，韦后生邵王重润、长宁·安乐二公主，上之迁房陵也，安乐公主生于道中，上特爱之。上在房陵与后同幽闭，备尝艰危，情爱甚笃。上每闻敕使至，辄惶恐欲自杀，后止之曰：“祸福无常，宁失一死，何遽如是！”上尝与后私誓曰：“异时幸复见天日，当惟卿所欲，不相禁制。”
  13. ↑ Tư trị thông giám, quyển 205
  14. ↑ Tư trị thông giám, quyển 206
  15. ↑ Nguyên tên là Trọng Chiếu, do kị húy Vũ Tắc Thiên nên đổi là Trọng Nhuận. Do Lý Hiển đã bị đổi thành [Võ Hiển], các con ông cũng phải bị đổi theo.
  16. ↑ Cựu Đường thư, quyển 86, liệt truyện 36
  17. ↑ Tư trị thông giám, quyển 207
  18. ↑ 《资治通鉴》：及再为皇后，遂干预朝政，如武后在高宗之世。桓彦范上表，以为：“《易》称‘无攸遂，在中馈，贞吉’，《书》称‘牝鸡之辰，惟家之索’。伏见陛下每临朝，皇后必施帷幔坐殿上，预闻政事。臣窃观自古帝王，未有与妇人共政而不破国亡身者也。且以阴乘阳，违天也；以妇陵夫，违人也。伏愿陛下览古今之戒，以社稷苍生为念，令皇后专居中宫，治阴教，勿出外朝干国政。”
  19. ↑ 《旧唐书》：时昭容上官氏常劝后行则天故事，乃上表请天下士庶为出母服丧三年；又请百姓以年二十三为丁，五十九免役，改易制度，以收时望。制皆许之
  20. ↑ 《资治通鉴》：上女安乐公主适三思子崇训。上官婉儿，仪之女孙也，仪死，没入掖庭，辩慧善属文，明习吏事。则天爱之，自圣历以后，百司表奏多令参决；及上即位，又使专掌制命，益委任之，拜为婕妤，用事于中。三思通焉，故党于武氏，又荐三思于韦后，引入禁中，上遂与三思图议政事，张柬之等皆受制于三思矣。上使韦后与三思双陆，而自居旁为之点筹；三思遂与后通，由是武氏之势复振。
  21. ↑ 《资治通鉴》：三思与韦后日夜谮晖等，云“恃功专权，将不利于社稷。”上信之。三思等因为上画策，“不若封晖等为王，罢其政事，外不失尊宠功臣，内实夺之权。”上以为然，甲午，以侍中齐公敬晖为平阳王，桓彦范为扶阳王，中书令汉阳公张柬之为汉阳王，南阳公袁恕己为南阳王，特进、同中书门下三品博陵公崔玄为博陵王，罢知政事，赐金帛鞍马，令朝朔望；仍赐彦范姓韦氏，与皇后同籍。寻又以玄检校益州长史、知都督事，又改梁州刺史。三思令百官复修则天之政，不附武氏者斥之，为五王所逐者复之，大权尽归三思矣。
  22. ↑ 《资治通鉴》：武三思与韦后日夜谮敬晖等不已，复左迁晖为郎州刺史，崔玄为均州刺史，桓彦范为毫州刺史，袁恕己为郢州刺史；与晖等同立功者皆以为党与坐贬。
  23. ↑ 《资治通鉴》：左散骑常侍谯王重福，上之庶子也；其妃，张易之之甥。韦后恶之，谮于上曰：“重润之死，重福为之也。”由是贬濮州员外刺史，又改均州刺史，常令州司防守之。
  24. ↑ Hoàng thái nữ, cách gọi một Hoàng nữ (con gái của Hoàng đế) được chọn vào vị trí Trữ quân, tương tự Hoàng thái tử.
  25. ↑ Cựu Đường thư, quyển 86
  26. ↑ 《资治通鉴》：皇后以太子重俊非其所生，恶之；特进德静王武三思尤忌太子。上官婕妤以三思故，每下制敕，推尊武氏。安乐公主与驸马左卫将军武崇训常陵侮太子，或呼为奴。崇训又教公主言于上，请废太子，立己为皇太女。太子积不能平。
  27. ↑ Tư trị thông giám, quyển 208
  28. ↑ Tân Đường thư, quyển 81, liệt truyện 6
  29. ↑ 《资治通鉴》：月，戊寅，皇后及王公已下表上尊号曰应天神龙皇帝，改玄武门为神武门，楼为制胜楼。宗楚客又帅百官表请加皇后尊号曰顺天翊圣皇后。上并许之。
  30. ↑ 《新唐书 列传第八》 ：定安公主，始封新宁郡。下嫁王同皎。同皎得罪，神龙时，又嫁韦濯。濯即韦皇后从祖弟，以卫尉少卿诛，更嫁太府卿崔铣。主薨，王同皎子请与父合葬，给事中夏侯銛曰：“主义绝王庙，恩成崔室，逝者有知，同皎将拒诸泉。”铣或诉于帝，乃止。銛坐是贬泸州都督。 长宁公主，韦庶人所生，下嫁杨慎交。造第东都，使杨务廉营总
  31. ↑ chồng sau của An Lạc, con trai của Võ Thừa Tự
  32. ↑ Tư trị thông giám, quyển 209
  33. ↑ Cựu Đường thư, quyển 7, Bản kỉ 7: 六月壬午，帝遇毒，崩于神龍殿，年五十五。秘不發喪，皇后親總庶政。
  34. ↑ Bí sử ngoại tình giết chồng của hoàng hậu
  35. ↑ 《资治通鉴》：韦后秘不发丧，自总庶政。癸未，召诸宰相入禁中，徵诸府兵五万人屯京城，使驸马都尉韦捷、韦灌、卫尉卿韦璇、左千牛中郎将韦、长安令韦播、郎将高嵩分领之。璇，温之族弟；播，从子；嵩，其甥也。中书舍人韦元徼巡六街。又命左监门大将军兼内侍薛思简等将兵五百人驰驿戍均州，以备谯王重福。以刑部尚书裴谈、工部尚书张锡并同中书门下三品，仍充东都留守。吏部尚书张嘉福、中书侍郎岑羲、吏部侍郎崔并同平章事。羲，长倩之从子也。
  36. ↑ 《舊唐書/卷7》: 甲申，發喪於太極殿，宣遺制。皇太后臨朝，大赦天下，改元為唐隆。丁亥，皇太子即帝位于柩前，時年十六。皇太后韋氏臨朝稱制，大赦天下，常赦所不原者咸赦除之。
  37. ↑ 《资治通鉴》：宗楚客与太常卿武延秀、司农卿赵履温、国子祭酒叶静能及诸韦共劝韦后遵武后故事，南北卫军、台阁要司皆以韦氏子弟领之，广聚党众，中外连结。楚客又密上书称引图谶，谓韦氏宜革唐命。谋害殇帝，深忌相王及太平公主，密与韦温、安乐公主谋去之。
  38. ↑ 《资治通鉴》：庚子，晡时，隆基微服与幽求等入苑中，会钟绍京廨舍；绍京悔，欲拒之，其妻许氏曰：“忘身徇国，神必助之。且同谋素定，今虽不行，庸得免乎！”绍京乃趋出拜谒，隆基执其手与坐。时羽林将士皆屯玄武门，逮夜，葛福顺、李仙凫皆至隆基所，请号而行。向二鼓，天星散落如雪，刘幽求曰：“天意如此，时不可失！”福顺拔剑直入羽林营，斩韦璇、韦播、高嵩以徇，曰：“韦后耽鸩杀先帝，谋危社稷，今夕当共诛诸韦，马鞭以上皆斩之；立相王以安天下。敢有怀两端助逆党者，罪及三族。”羽林之士皆欣然听命。乃送璇等首于隆基，隆基取火视之，遂与幽求等出苑南门，绍京帅丁匠二百余人，执斧锯以从，使福顺将左万骑攻玄德门，仙凫将右万骑攻白兽门，约会于凌烟阁前，即大噪，福顺等共杀守门将，斩关而入。隆基勒兵玄武门外，三鼓，闻噪声，帅总监及羽林兵而入，诸卫兵在太极殿宿卫梓宫者，闻噪韦，皆被甲应之。韦后惶惑走入飞骑营，有飞骑斩其首献于隆基。安乐公主方照镜画眉，军士斩之。斩武延秀于肃章门外，斩内将军贺娄氏于太极殿西。
  39. ↑ Cựu Đường thư, quyển 51, liệt truyện quyển 1: 翌日，敕收后屍，葬以一品之禮，追貶為庶人；安樂公主葬以三品之禮，追貶為悖逆庶人。
Hoàng hậu nhà Đường
Đường Thái Tông
Đường Cao Tông
Đường Trung Tông
Đường Duệ Tông
Đường Thương Đế
Đường Huyền Tông
Đường Túc Tông
Đường Đức Tông
Đường Chiêu Tông
Hoàng hậu truy phong
Tiên Thiên Thái thượng hoàng
Đường Hiến Tổ
Đường Ý Tổ
Đường Thái Tổ
Đường Thế Tổ
Đường Cao Tổ
Đường Nghĩa Tông
Đường Trung Tông
Đường Duệ Tông
Đường Nhượng Đế
Đường Huyền Tông
Đường Phụng Thiên Đế
Đường Túc Tông
Đường Thừa Thiên Đế
Đường Đại Tông
Đường Thuận Tông
Đường Hiến Tông
Đường Mục Tông
Đường Tuyên Tông
Đường Ý Tông
Hoàng hậu truy phong Võ Chu
Chu Thủy Tổ
Chu Duệ Tổ
Chu Nghiêm Tổ
Chu Thúc Tổ
Chu Liệt Tổ
Chu Hiển Tổ
Chu Thái Tổ
Vũ
Chính thất của hoàng đế
Đường Hưng Thánh Đế
Đường Túc Tông
Đường Đại Tông
Đường Thuận Tông
Chu Thái Tổ
Chú thích: # Bị phế hoặc bị tước tư cách ở đời sau; ~ Bị phế nhưng được khôi phục ở đời sau; * Những vị lâm triều thính chính